Czy w takiej sytuacji istnieją jakiekolwiek mechanizmy, które pozwolą nam obronić się przed tego rodzaju działaniami konkurenta? Okazuje się, że tak.
W przypadku niezarejestrowanych znaków towarowych przedsiębiorca może bowiem dochodzić swoich praw w oparciu o przepisy powszechnie obowiązującego prawa. Jednym z takich aktów jest ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej jako: „ZNKU”).
Kto korzysta z ochrony na podstawie przepisów ZNKU?
Przepisy ZNKU mają zastosowanie m.in. do zapobiegania i zwalczania nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów.
W tym kontekście istotne wydają się być 2 aspekty: (1) kto może dochodzić roszczeń na podstawie przedmiotowej ustawy, (2) czym jest czyn nieuczciwej konkurencji.
Na pytanie o to, jaki podmiot jest uprawniony do wszczęcia postępowania w sprawie czynu nieuczciwej konkurencji, z odpowiedzią przychodzi nam art. 2 oraz art. 18 ZNKU. Zgodnie z przedmiotowymi regulacjami jest to przedsiębiorca (będący osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, która prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczy w działalności gospodarczej), którego interes został zagrożony lub naruszony w związku z dokonaniem czynu nieuczciwej konkurencji.
W przypadku niezarejestrowanego znaku towarowego – będzie to przedsiębiorca, który jako pierwszy zaczął używać znaku.
W tym miejscu warto również zauważyć, że już samo zagrożenie popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji implikuje powstanie ochrony na gruncie ZNKU. Takim sankcjonowanym zachowaniem może być zatem np. podjęcie działań przygotowawczych polegających na rozpoczęciu wytwarzania produktów imitujących określony produkt lub przygotowanie ulotek reklamujących towar oznaczony w sposób sprzeczny z zasadami uczciwej konkurencji.
Czyn nieuczciwej konkurencji w kontekście niezarejestrowanych znaków towarowych.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ZNKU czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich.
Co prawda ustawa nie odnosi się w tym zakresie wprost do znaków towarowych, niemiej w praktyce może ona stanowić podstawę dochodzenia roszczeń również w przypadku wprowadzenia na rynek towarów oznaczonych znakiem towarowym identycznym lub podobnym do niezarejestrowanego znaku towarowego innego podmiotu.
Decydując się na podjęcie działań w oparciu o przepisy ZNKU należy jednak pamiętać o konieczności wykazania przysługujących praw do znaku. O ile w przypadku zarejestrowanych znaków towarowych jest to relatywnie proste (wystarczy przedłożyć wydane przez Urząd Patentowy świadectwo rejestracji), o tyle w przypadku znaków niezarejestrowanych może się to okazać dużym wyzwaniem. Konieczne będzie bowiem wykazanie m.in. że znak był i jest używany do oznaczenia towarów (usług) na określonym terytorium. Co prawda w tym zakresie nie jest konieczne spełnienie określonego „stopnia” używania, jednak bez wątpienia rozpoznawalność znaku zwiększa jego ochronę.
Zdecydowanie korzystniej sytuacja przedstawia się w przypadku używanych znaków, które uzyskały status znaków powszechnie znanych. Taki przypadek stanowi bowiem (z pewnymi wyjątkami) podstawę sprzeciwu w procesie rejestracji znaku towarowego identycznego lub podobnego do znaku powszechnie znanego.
Ponadto na powodzie będzie ciążył również obowiązek wykazania, iż oznaczenie towarów przez konkurenta wprowadza w błąd.
Niewątpliwie jednak ochrona, która może zostać uzyskana na podstawie ZNKU jest dla przedsiębiorcy mniej pewna i może okazać się niewystarczająca. Bowiem to wynik postępowania sądowego oraz przedstawione dowody używania znaku niezarejestrowanego będą przesądzały o udzieleniu tej ochrony oraz o jej zasięgu. W znacznej mierze przypadków, taka ochrona będzie miała również charakter lokalny (w przeciwieństwie do ochrony rejestrowej, która rozciąga się na całe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej).
Warto również zauważyć, iż w oparciu o te same regulacje ZNKU można dochodzić roszczeń również w przypadku, gdy określony znak towarowy uzyskał prawa z rejestracji. Wówczas taka ochrona jest niejako podwójna – roszczeń można dochodzić bowiem zarówno na postawie ZNKU, jak i w oparciu o przepisy ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej.
Inne podstawy ochrony niezarejestrowanych znaków towarowych
Poruszając ww. kwestie nie da się nie wspomnieć również o innych podstawach prawnych, które mogą służyć w walce z wykorzystaniem używanego przez przedsiębiorcę oznaczenia.
W takim przypadku ochrony można poszukiwać również na gruncie ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o Prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ochrona na jej podstawie powstanie jednak wyłącznie, gdy stosowane przez inny podmiot oznaczenie stanowi jednocześnie utwór, do którego prawa autorskie przysługują przedsiębiorcy.
Dodatkową ochronę zapewniają również przepisy Kodeksu cywilnego regulujące prawo do firmy.
Niewątpliwie jednak ochrona na podstawie ww. aktów prawnych jest bardzo ograniczona i związana ze ściśle określonymi naruszeniami w ramach danego reżimu prawnego. Nie można zatem stwierdzić, iż pozwala ona na pełną ochronę niezarejestrowanego znaku towarowego.
Podsumowanie
- Niezarejestrowane znaki towarowe również korzystają z ochrony. Ochronę taką zapewniają przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, przepisy kodeksu cywilnego czy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
- ochrona pozarejestracyjna, oparta wyłącznie na powszechnie obowiązujących przepisach prawa jest to niewątpliwie ochrona słabsza niż ta, która wynika z rejestracji znaku.
Jeżeli napotkaliby Państwo jakiekolwiek problemy związane z wykorzystaniem niezarejestrowanego do tej pory znaku towarowego lub mają Państwo wątpliwości co do opłacalności ewentualnej rejestracji – służymy Państwu wsparciem i prosimy o kontakt.
