Prezydencki kurs na uprawnienia pracownicze
W dniu 2 czerwca 2017 roku do Sejmu wpłynął prezydencki projekt zmian w Kodeksie pracy (projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, druk nr 1653). Jak wynika z uzasadnienia projektu, proponowana nowelizacja z założenia ma ułatwić pracownikom realizację ich uprawnień pracowniczych.
Dyskryminacja – otwarty katalog przesłanek
Zgodnie z przedstawioną nowelą kodeksu pracy, katalog przesłanek świadczących o dyskryminacji w zatrudnieniu ma zostać otwarty. Tym samym nie tylko cechy pracownika lub sposób jego zatrudnienia wymienione wprost w kodeksie pracy będą mogły wskazywać na nieuzasadnione zróżnicowanie jego sytuacji prawnej, ale także niewymienione tam okoliczności. Wprowadzenie powyższej zmiany powinno zamknąć raz na zawsze dyskusję w doktrynie prawa pracy dotyczącą tego, czy ww. katalog jest zamknięty czy jedynie przykładowy. Zmiana jak najbardziej na korzyść pracownika.
Ochrona związana z macierzyństwem nie tylko dla rodziców
Projekt zakłada także objęcie szczególną ochroną związaną z macierzyństwem dodatkowej grupy pracowników – innych członków najbliższej rodziny. Mieliby oni nabyć uprawnienia analogiczne do pracownika – ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania przez niego z urlopu macierzyńskiego, w szczególności w zakresie ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy. Taki pracownik nabędzie prawo do uzyskania wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy w razie przywrócenia na stanowisko w związku z niezgodnym z prawem rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem albo bez zachowania tego okresu.
Kolejne uprawnienia dotyczące wydawania świadectw pracy
Zmiany dotknął także regulacji wydawania świadectw pracy. Po pierwsze pracownikom przyznane zostanie roszczenie o zobowiązanie pracodawcy do wydania świadectwa pracy – jak dotąd mogli oni jedynie żądać sprostowania świadectwa pracy przez pracodawcę lub wystąpić w tej sprawie do sądu pracy. Po drugie termin do żądania od pracodawcy sprostowania świadectwa pracy zostanie wydłużony z 7 do 14 dni. Po trzecie, w razie bezskutecznej egzekucji orzeczenia zobowiązującego pracodawcę do wydania świadectwa pracy, zaprzestania przez niego działalności lub zaistnienia innych przyczyn, pracownik nabędzie roszczenie do sądu pracy z żądaniem wydania orzeczenia zastępującego świadectwo pracy.
Odszkodowanie za mobbing nie tylko za rozwiązanie stosunku pracy
Projekt zmian zakłada także poszerzenie uprawnień pracowników w związku z mobbingiem. Obecnie pracownik doznający mobbingu ma prawo żądać:
- zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, w razie zaistnienia rozstroju jego zdrowia,
- odszkodowania w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, w razie rozwiązania stosunku pracy z powodu mobbingu.
Z nowej regulacji wynika wprost prawo żądania od pracodawcy odszkodowania również w sytuacji, w której nie doszło do rozwiązania stosunku pracy, jednak pracownik wskutek mobbingu poniósł konkretną szkodę.
Prezydenta projekt zmian ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia jego ogłoszenia – na razie został skierowany do dalszych prac w komisji i wpłynęło stanowisko rządu.
Rządowy projekt ograniczający obowiązek przeprowadzania szkoleń okresowych
Na dzień 1 stycznia 2018 roku zapowiadane jest wejście w życie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (aktualnie projekt z dnia 27 września 2017 r. – nadal jest w trakcie opiniowania – więc mało prawdopodobne, że zmiany wejdą w życie z nowym rokiem). Art. 1 tejże ustawy zakłada nowelizację Kodeksy pracy w zakresie dotyczącym obowiązku przeprowadzania przez pracodawców szkoleń okresowych.
Obecnie art. 2373 § 2 kodeksu pracy w zw. z § 14 Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bhp zakłada konieczność organizowania szkoleń okresowych w dziedzinie bhp dla następujących podmiotów:
- osób będących pracodawcami oraz innych osób kierujących pracownikami, w szczególności kierowników, mistrzów i brygadzistów;
- pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych;
- pracowników inżynieryjno-technicznych, w tym projektantów, konstruktorów maszyn i innych urządzeń technicznych, technologów i organizatorów produkcji;
- pracowników służby BHP i innych osób wykonujących zadania tej służby;
- pracowników administracyjno-biurowych i innych niewymienionych w pkt 1–4, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nowelizacja przewiduje natomiast, że szkolenia okresowe nie będą wymagane w przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno – biurowych, gdy rodzaj przeważającej w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Co więcej, podniesiony zostanie również limit pracowników (z 20 do 50), których zatrudnienie będzie niezbędne dla możliwości wykonywania przez pracodawcę zadań służby bhp posiadającego ukończone szkolenie w tym zakresie, zgodnie z art. 23711 § 1 pkt 2 kodeksu pracy.
Nowy Kodeks pracy – urlopowe spekulacje
W związku z postępem prac Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy pojawia się także coraz więcej informacji nt. przewidywanych zmian wynikających z wprowadzenia nowego Kodeksu Pracy. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy zobowiązana została do przedstawienia ostatecznego projektu zmian do lutego 2018 roku.
Wobec powyższego w ostatnim czasie w opinii publicznej pojawiły się informacje dotyczące planowanych zmian dotyczących sposobu udzielania urlopów wypoczynkowych. Na ich podstawie ustalono, że Komisja Kodyfikacyjna zamierza wprowadzić możliwość skracania (do 20 dni) lub wydłużania (nawet do 30 dni) urlopu wypoczynkowego pracownika, a także ograniczyć możliwość jego wykorzystania wyłącznie do końca roku, w którym urlop został przez pracownika uzyskany. Dodatkowo również ograniczona ma zostać możliwość wykonywania przez pracownika pracy u innego pracodawcy albo na innej podstawie w trakcie korzystania z urlopu wypoczynkowego (dla zapewnienia pełnego odpoczynku pracownika i regeneracji jego sił).
Należy jednak wskazać, że przedstawione powyżej zmiany, które miałyby zostać wprowadzone w ramach nowego Kodeksu pracy zostały zakwestionowane przez Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej p. Elżbietę Rafalską.
W dniu 6 października 2017 roku na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (www.mpips.gov.pl) pojawiło się oświadczenie, zgodnie z którym: ani Komisja Kodyfikacyjna, ani resort pracy, nie mają najmniejszego zamiaru określać sposób wykorzystania urlopu wypoczynkowego przez pracowników, w tym ograniczać możliwości aktywnego spędzania przez nich czasu wolnego. Wszelkie informacje o jakichkolwiek zmianach w Kodeksie pracy są nieprawdziwą i niedopuszczalną nadinterpretacją rozmowy z prof. Marcinem Zielenieckim, Przewodniczącym Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy.
Wobec powyższego, na obecnym etapie prac nad nowym Kodeksem Pracy nie ma podstaw do sugerowania się doniesieniami w sprawie najnowszych zmian, jeżeli nie zostaną one ostatecznie potwierdzone przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Pracy, a tym samym termin oczekiwania wydłuży się w tej sprawie do lutego 2018 roku.